Trong lĩnh vực giáo dục hiện đại, việc biến dữ liệu khô khan thành hình ảnh sinh động chính là chìa khóa để tăng hiệu quả truyền đạt. Trực quan hóa dữ liệu có khả năng giúp học sinh tiếp thu thông tin hiệu quả hơn gấp nhiều lần. Ở Việt Nam, xu hướng ứng dụng thư viện số, kho học liệu mở đang dần gia tăng. Điều này đóng vai trò quan trọng trong phát triển nền tảng báo chí dữ liệu và truyền thông giáo dục.

Trực quan hóa dữ liệu giáo dục là gì?

Trực quan hóa dữ liệu giáo dục là phương pháp sử dụng đồ họa, biểu đồ, infographic hay bản đồ tương tác để minh họa dữ liệu ngành giáo dục. Trong môi trường giáo dục, mọi số liệu thực tế đều có thể trở thành câu chuyện dễ hiểu. 

Theo nghiên cứu từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), não người có khả năng xử lý hình ảnh nhanh hơn văn bản thường gấp 60.000 lần. Một biểu đồ, một infographic hay một bản đồ tương tác không chỉ giúp học sinh hiểu bài nhanh hơn mà còn khơi gợi khả năng phân tích, tư duy phản biện và học chủ động.

Đọc thêm: Báo chí dữ liệu: Lợi ích và xu hướng phát triển trong thời đại số

Vai trò chủ chốt của trực quan hóa dữ liệu trong tiếp thu và ghi nhớ

Thực tế đã chứng minh rằng việc trình bày dữ liệu bằng hình ảnh giúp việc học hiệu quả hơn rất nhiều. Một nghiên cứu của tập đoàn 3M cho thấy, não bộ có thể ghi nhớ đến 80% thông tin trực quan chỉ trong 3 giờ. Và sau 3 ngày, 65% lượng thông tin vẫn được lưu lại trong não bộ. 

Trong khi đó, nếu chỉ đọc văn bản, chúng ta thường chỉ nhớ được 10-20% nội dung. Hình ảnh không chỉ giúp dễ hiểu hơn, mà còn giảm gánh nặng tư duy lên đến 20%. Ngoài ra, khả năng ghi nhớ hình ảnh cũng nhiều hơn 5% so với cách đọc truyền thống. Đây là lợi thế rất lớn cho học sinh và phụ huynh khi phải tiếp cận các số liệu giáo dục hay chính sách phức tạp.

Ứng dụng trong truyền đạt chính sách giáo dục và nội dung học tập

Các dữ liệu ngành giáo dục khi được trực quan hóa bằng đồ thị hay bản đồ tương tác sẽ dễ tiếp cận hơn cách trình bày truyền thống. Báo chí dữ liệu có thể khai thác cơ sở dữ liệu ngành giáo dục để cho ra các bài nghiên cứu hay bài viết chất lượng cao. Khi phóng viên sử dụng công nghệ trực quan hóa, nội dung bài báo sẽ trở nên sinh động, chính xác và đáng tin cậy hơn đối với độc giả.

Theo Báo cáo về chuyển đổi số trong giáo dục sau COVID‑19, cho đến nay, nhiều trường đại học và trung học đã triển khai số hóa tài liệu học tập và phát triển thư viện số, học liệu mở để chia sẻ nội dung minh bạch. Dù vẫn còn phân hóa về chất lượng và quy mô, việc áp dụng trực quan hóa dữ liệu trong giáo dục vẫn đang tăng mạnh. Đặc biệt là trong các chương trình đào tạo trực tuyến và báo chí giáo dục.

Đọc thêm: Công nghệ nào đang hỗ trợ báo chí dữ liệu phát triển mạnh mẽ?

Lợi ích tổng hợp cho các bên liên quan

Trực quan hóa dữ liệu đem lại nhiều giá trị cho giáo viên, học sinh, phụ huynh và cả cơ quan báo chí. Giáo viên có thể truyền đạt rõ ràng hơn, học sinh tiếp thu nhanh hơn, phụ huynh cũng có thể nắm bắt chính sách dễ dàng hơn. 

Bên cạnh đó, báo chí dữ liệu có nguồn dữ liệu trực quan còn giúp bài viết trở nên sinh động và thu hút hơn. Việc có kho học liệu và cơ sở dữ liệu ngành giáo dục mở cũng là yếu tố then chốt giúp phát triển báo chí dữ liệu trong lĩnh vực giáo dục.

Thách thức trong việc trực quan hóa dữ liệu giáo dục tại Việt Nam

Thách thức đối với sự phát triển của trực quan hóa dữ liệu tại Việt Nam vẫn là chất lượng dữ liệu đầu vào và năng lực sử dụng công cụ trực quan. Nhiều đơn vị giáo dục chưa có dữ liệu chuẩn hóa hoặc kho dữ liệu mở. Việc đào tạo nhân sự làm infographic, biểu đồ tương tác và storytelling bằng dữ liệu cũng cần được chú trọng hơn trong ngành giáo dục và báo chí.

Kết luận

Trực quan hóa dữ liệu trong giáo dục không chỉ giúp nội dung dễ tiếp thu hơn mà còn là nền tảng cho báo chí dữ liệu tạo nên những câu chuyện đáng tin cậy và có chiều sâu. Việt Nam cần nỗ lực hơn nữa trong việc xây dựng kho học liệu mở, thư viện số và cơ sở dữ liệu ngành giáo dục. Việc kết hợp trực quan hóa sẽ góp phần lớn vào sự minh bạch và hiệu quả truyền thông giáo dục. Với giải pháp số hóa nội dung và xây dựng kho học liệu số hiện đại, SpinGo là đối tác đồng hành giúp hiện thực hóa tầm nhìn giáo dục số hóa toàn diện.

Truy cập spingo.vn để tìm hiểu thêm về công nghệ hỗ trợ báo chí dữ liệu và các xu hướng chuyển đổi số mới nhất hiện nay.

Bài viết liên quan:

• Công nghệ nào đang hỗ trợ báo chí dữ liệu phát triển mạnh mẽ?
• Vai trò của trực quan hóa trong báo chí dữ liệu